فسخ قرارداد کار چیست؟

قرارداد کاری، قراردادی است که بر اساس آن نیروی کار متعهد به انجام یک کار خاص در مقابل دریافت دستمزد می شود. این قرارداد بین دو طرف کارفرما و نیروی کار منعقد می گردد. اما ممکن است به دلایل مختلفی هر کدام از طرفین در حین انجام کار و پیش از به اتمام رسیدن آن، تصمیم به خاتمه قرارداد بگیرند. فسخ نمودن یک قرارداد و خاتمه بخشیدن به آن بدون هیچ دلیل موجه و رعایت شرایط قانونی امکان پذیر نمی باشد. این کار سبب از دست دادن مزایای قانون کار می گردد. به همین خاطر طرفین قرارداد تحت شرایط خاصی دست به این اقدام می زنند.

اما فسخ نمودن قرارداد کاری اکثر از طرف کارفرما صورت می پذیرد. چرا که فسخ قرارداد به معنای خاتمه قرارداد به شکل یک طرفه می باشد. بر اساس قانون کار چنانچه نیروی کار در اجرای وظایفی که به وی محول شده است، قصور کند و قوانین انضباطی را پس از تذکرهای کتبی نقض نماید، کارفرما اجازه دارد قرارداد را فسخ نماید. اما بهتر آن است که تا حد امکان اختلافات میان کارفرما و نیروی کار حل شود و به فسخ قرارداد منتهی نگردد. چرا که به هر صورت فسخ کردن قرارداد ضرر و زیان های مختلفی را برای طرفین به همراه دارد.

کارفرمایان و مدیران می توانند برای اینکه در فسخ قراردهای خود به مشکلی برنخورند از مشاوران کمک بگیرند. مشاوران می توانند به آنها کمک کنند تا ضرر و زیان های ناشی از فسخ قرارداد را کاهش دهند. چرا که امکان دارد مشکل به وجود آمده به راحتی مرتفع گردد و نیازی به استخدام یک وکیل دادگستری نباشد. چرا که قطعا هزینه استخدام یک وکیل بسیار بیشتر از هزینه مشورت با یک مشاور تخصصی می باشد.

کارفرمایان قادر هستند به تنهایی قرارداد را فسخ کنند. — *کارفرمایان قادر هستند به تنهایی قرارداد را فسخ کنند*

شرایط فسخ قرارداد کار

فسخ یک طرفه قرارداد کاری در قراردادهای موقت و قراردادهای پروژه های مشخص و معین و امکان پذیر نمی باشد. در این شرایط هیچ یک از طرفین قرارداد اجازه فسخ آن را به تنهایی ندارند. بلکه در صورت بروز اختلاف بین طرفین آنها باید به هیئت های تشخیص و حل اختلاف مراجعه کنند. یا اینکه طرفین باید صبر کنند تا قرارداد پایان پذیرد و برای تمدید آن اقدام نکنند.

اما در قراردادهای دائم و طولانی مدت، این طور نیست. کارفرما با در نظر گرفتن شرایط خاصی مجاز است که به صورت یک طرفه و تنهایی قرارداد را فسخ نماید. در ادامه به تعدادی از شرایطی که کارفرمایان با در نظر گرفتن آنها اجازه فسخ قرارداد را دارند، اشاره خواهیم نمود.

قصور نیروی کار در انجام وظایف

یکی از دلایل فسخ قرارداد کار از طرف کارفرما، قصور در انجام وظایفی است که به کارمند یا کارگر محول می گردد. وقتی کارگر به تعهدات خود عمل نمی کند و به خاطر بد قولی هایش برای کارفرما ایجاد مشکل می نماید، کارفرما قادر است قرارداد را فسخ نماید.

علاوه بر این در صورتی که نیروی کار از آیین نامه های انضباطی محل کار تخلف نماید، کارفرما حق دارد تا قرارداد را فسخ نماید. تمامی موارد قصور، آیین نامه های انضباطی و دستورالعمل ها به پیشنهاد و خواسته شورای عالی کار باید توسط وزارت کار و امور اجتماعی به تصویب رسیده باشد.

تذکر کتبی کارفرما

کارفرما موظف است در صورت مشاهده تخلف و قصور نیروی کار ابتدا به وی تذکر کتبی دهد. این یکی از شرایط فسخ قرارداد کار توسط کارفرما می باشد. در صورتی که این تخلف و قصور دوباره تکرار گشت، کارفرما قادر است که قرارداد را فسخ نماید.

کارفرمایان باید پیش از فسخ قرارداد، به نیروی کار تذکر کتبی بدهند. — *کارفرمایان باید پیش از فسخ قرارداد، به نیروی کار تذکر کتبی بدهند*

اختلاف میان کارفرما و نیروی کار

هنگامی که بین نیروی کار و کارفرما اختلافی پیش می آید، ابتدا طرفین باید توافق کنند تا مسئله و اختلاف پیش آمده حل گردد. چنانچه مشکل آنها حل نگشت، موضوع به هیئت تشخیص اداره کار ارجاع داده می شود. آنها تلاش می کنند تا اختلاف پیش آمده را حل و فصل نمایند.

اگر باز هم اختلاف پیش آمده برطرف نشد، هیئت حل اختلاف اقدام خواهد نمود و به آن رسیدگی خواهد کرد. در طول مدتی که مراجع حل اختلاف به موضوع پیش آمده رسیدگی می کنند، قرارداد کار به حالت تعلیق در خواهد آمد.

چنانچه هیئت حل اختلاف تشخیص دهد که یک نیروی کار باید اخراج گردد و قرارداد فسخ شود، نیروی کار می تواند نسبت به این تصمیم اعتراض و اقامه دعوا کند.

چگونگی فسخ قرارداد کار

از لحاظ قانونی، فسخ یک طرفه قرارداد کار از طرف نیروی کار ممنوع می باشد. نیروی کار قادر است که استعفا دهد، اما او نمی تواند به تنهایی قرارداد را فسخ نماید. اما این حق برای کارفرما قائل شده تا بتواند به تنهایی و به صورت یک طرفه قرارداد را فسخ کند. چنانچه مشکلی از سوی نیروی کار رخ دهد، کارفرما و فعالیت اقتصادی وی بیشتر در معرض خطر هستند. به همین خاطر این حق برای کارفرما در نظر گرفته شده است. به این صورت از ضرر و زیان بیشتر جلوگیری می نماید.

فسح قرارداد کار قوانین خاص خود را دارد. — *فسح قرارداد کار قوانین خاص خود را دارد*

عواقب فسخ نادرست قرارداد کار

اما اخراج و فسخ قرارداد کار بدون دلیل ثابت شده از طرف کارفرمایان، مشکلات و عواقبی را برای آنها در پی دارد. در واقع کارفرمایان برای انجام این کار باید شرایط قانونی را رعایت کرده و دلیل موجهی برای لغو قرارداد و اخراج نیروی کاری ارائه دهند. چنانچه کارفرما نتواند دلیل موجهی برای فسخ قرارداد ارائه نماید، باید به نیروی کار جریمه پرداخت نمایند. ضمن اینکه این موضوع در جو و محیط کاری تنش ایجاد می کند. همین موضوع ممکن است کارفرما را با کمبود نیرو مواجه کند. این عمل باعث می شود سایر نیروهای کاری نیز اعتماد خود را نسبت به کارفرما از دست دهند و بهره وری لازم را نداشته باشند.

حق فسخ قرارداد در متن قراردادهای کاری مطرحی می گردد و طرفین با آگاهی از این موضوع، قرارداد را امضا می کنند. چنانچه این موضوع در قرارداد ذکر نشود، فسخ آن دچار مشکلاتی خواهد شد.

اگر خلاف و قصور نیروی کار توسط مراجع مختلف تشخیص داده شود و قرارداد کار فسخ گردد، کارفرما باید مطالبات کارمند را به وی بپردازد. این مطالبات شامل حقوق معوقه است که به نسبت هر سال سابقه کار سنجیده می شود. علاوه بر آن باید یک ماه از آخرین حقوق نیروی کار نیز به عنوان حق سنوات به وی پرداخت گردد. علاوه بر این کارفرما موظف است که بیمه تامین اجتماعی نیروی کار را مطابق با قانون تامین اجتماعی بپردازد.