انواع قرارداد کار چیست؟

قرارداد کار جزو قراردادهایی حقوقی و مشخصی می باشد که بین کارفرما و نیروی کار منعقد می گردد. هدف از انعقاد این قراردادها حفظ حقوق نیروهای انسانی و تنظیم روابط طرفین در چارچوب قانونی می باشد. اما این قراردادهای کاری به انواع مختلفی تقسیم می شوند. قراردادها با در نظر گرفتن نکته های مختلفی مانند حوزه کاری، تمایل کارفرما و نیروی کار، نوع شغل و موارد دیگر مشابه آن دسته بندی شده اند.  

در واقع قراردادهای کاری وابسته به نوع استخدام، مدت کار و بر حسب میزان ساعات کاری تقسیم بندی می گردند. هر کدام از این سه دسته قرارداد خود به انواع دیگری تقسیم می شوند.

انواع قرارداد از لحاظ نوع استخدام

قرارداد کار بر حسب نوع استخدام خود به دو دسته اصلی تقسیم می گردد. این دو دسته شامل قرارداد کار دولتی و قرارداد شرکت های خصوصی می شود.

همانطور که از نام قراردادهای دولتی مشخص است، طرف قرارداد و کارفرمای این گونه قراردادها، شرکت هایی هستند که زیر نظر دولت فعالیت می کنند. این نوع از قرارداد خود به سه دسته مختلف تقسیم می گردد. قراردادهای دولتی شامل قراردادهای استخدام رسمی، قرارداد استخدام پیمانی و قرارداد استخدام قراردادی می شود.

اما نوع دیگر قراردادها، قراردادهایی هستند که در شرکت های خصوصی و غیر دولتی منعقد می گردند.کسانی که با عقد چنین قراردادهایی استخدام می گردند، زیر نظر نظام قانون کار هستند. آنها می توانند تمام مزایای تامین اجتماعی را توسط این  قرارداد دریافت نمایند. مفاد اصلی این نوع قرارداد نیز بر اساس نظر کارفرما و نیروی کار تنظیم می گردد. اما عموما کارمندان و کارگران در این نوع قرارداد نیز تحت پوشش صندوق و بیمه تامین اجتماعی می باشند.

انواع قرارداد بر اساس مدت کار

هر یک از انواع قراردادهای کاری دولتی و یا خصوصی نیز بر اساس مدت زمانشان به چند دسته مختلف طبقه بندی می گردند. هیچ کدام یک از قراردادهای کاری دائمی نیستند و در مدت زمان مشخصی به پایان می رسند. تقسیم بندی قراردادهای کاری بر حسب مدت زمان آنها به این گونه می باشد: قرارداد کاری موقت، قرارداد غیر موقت و قراردادهای کاری برای انجام دادن یک کار معین و مشخص.

قراردادهای کاری موقت، همانطور که از نام آنها پیداست دارای زمان مشخصی هستند. یعنی تاریخ شروع و پایان آنها کاملا مشخص می باشد. عموما قبل از اینکه مدت زمان قرارداد به پایان برسد، طرفین در یک جلسه حضور پیدا می کنند و تصمیم می گیرند.

ایاهمکاری ادامه پیدا می کند یا خیر؟

چنانچه تاریخ قرارداد به پایان برسد و توافق جدیدی مبنی بر ادامه کار بین طرفین صورت نپذیرد و نیروی کار به انجام وظایف خود ادامه دهد، قرارداد حمایتی از وی نمی کند.

قراردادهای کاری غیر موقت، سابقا با نام قرارداد دائم شناخته می شد. این نوع قراردادها، قراردادهایی هستند که تنها تاریخ شروع همکاری در آنها ذکر شده است. در این نوع قراردادها هیچ تاریخی برای پایان و قطع همکاری قید نمی گردد. در قراردادهای کاری غیر موقت امکان فسخ یک طرفه قرارداد وجود ندارد. فسخ این نوع قراردادها تنها در شرایط خاصی صورت می پذیرد.

یکی دیگر از انواع قراردادها، قرارداد کار برای انجام یک کار معین می باشد. در این نوع قرارداد طرفین برای انجام یک کار معین و یک پروژه مشخص توافق می نمایند. بر همین اساس بعد از اینکه آن کار و پروژه به پایان رسید و کارفرما حق الزحمه نیروی کار را پرداخت نمود، قرارداد به خودی خود فسخ می گردد.

انواع قرارداد بر حسب میزان ساعات کاری

یکی دیگر از انواع تقسیم بندی قرارداد کاری، قراردادهای بر اساس میزان ساعت کار می باشند. طبق این دسته بندی قراردادها به دو نوع قرارداد تمام وقت و قرارداد پاره وقت تقسیم می گردند.

بر اساس قرارداد کاری تمام وقت، نیروی کار متعهد می گردد که به میزان ساعات مقرر شده به انجام وظایف خود بپردازد. در این قراردادها باید به نیروی انسانی مزد و مزایای کامل قانونی تعلق بگیرد.

اما قراردادهای کاری پاره وقت، قراردادهایی هستند که به موجب آن نیروهای کاری، ساعت کمتر از میزان ساعات کاری قانون تعیین شده، کار می کنند. قراردادهای کاری پاره وقت خود به سه نوع قرارداد پاره وقت دائمی، قرارداد پاره وقت موقت و قرارداد مشارکت در شغل تقسیم می شوند.

قرارداد کار مشاوره ای

هیچ یک از انسان ها قادر نیستند تا در تمامی حوزه ها تسلط کامل پیدا کنند. به همین خاطر در اکثر موارد برای انجام دادن کارهای تخصصی باید از متخصصانی که در آن حوزه مشغول هستند، کمک بگیرند. قرارداد کار مشاوره ای در این موارد مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع از قراردادها کارفرمایان از علم و دانش یک متخصص بهره مند می شوند. تا به این صورت بتوانند ابهامات موجود در یک پروژه را مشخص کنند و آنها را رفع نمایند.

قراردادهای مشاوره ای خود به دو دسته مختلف تقسیم می گردند. این دو دسته قرارداد ساعتی و قرارداد پیمانکاری می باشند.

قرارداد آزمایشی یا قرارداد کارآموزی

قراردادهای آزمایشی یکی از انواع قرارداد کاری است که در مدت زمان کوتاهی منعقد می گردد. در این نوع از قرارداد، نیروی کار طبق توافق طرفین یک مدت زمان محدودی بین یک تا سه ماه مشغول به کار می شود. در طول این مدت زمان طرفین قرارداد شرایط کاری را به خوبی بررسی می نمایند. چنانچه کارفرما از مهارت و توانایی های نیروی کار راضی بود و نیروی کار نیز از محیط کاری رضایت داشت، قراردادی عادی بین آنها منعقد می گردد.

بهترین نوع قرارداد کار

در مورد اینکه کدام یک از این انواع قرارداد کاری بهتر است، باید بگوییم انتخاب نوع استخدام و قرارداد وابسته به طرفین آن قرارداد می باشد. به طور کلی از دیدگاه نیروی کار بهترین نوع قرارداد، استخدام رسمی و اشتغال دائم و غیر موقت در بخش های خصوصی و دولتی می باشد. این نوع از قرارداد و استخدام امنیت شغلی بیشتری برای آنها دارد و می توانند از تمامی مزایای شغلی بهره مند گردند.

اما از دیدگاه کارفرما این موضوع متفاوت است. وابسته به نوع کاری که کارفرما از نیروی کار می خواهد، نوع قرارداد مورد نظر وی متفاوت می گردد. در برخی از مواقع کارفرمایان ترجیح می دهند تا قراردادهای موقتی با نیروی کار ببندند تا به این صورت هر زمان نیازی به آنها نداشتند، قرارداد فسخ شود.

---

منابع:

https://www.indeed.com/career-advice/finding-a-job/types-of-contracts-employment

https://www.docusign.co.uk/blog/discover-these-7-types-employment-contract

---