خودارزیابی منابع انسانی، فرایندی است که طبق آن کارکنان عملکردهای شغلی خود را در یک بازه زمانی مشخص بررسی و ارزیابی می نمایند. در واقع این فرایند، زیر مجموعه مهمی از ارزیابی عملکرد کارمندان می باشد.

کارکنان با ارزیابی خود، عملکرد خودشان را با دقت و موشکافی تجزیه و تحلیل می کنند، و به این صورت نقاط قوت و ضعف خود را پیدا می نمایند. به این صورت فهرست دقیقی از دستاوردهای خود تهیه می کنند و با آگاه شدن از اشتباهات خود، آنها را اصلاح می کنند.

متاسفانه خودارزیابی منابع انسانی، جزو آن دسته از مسائلی است که در سازمان ها نادیده گرفته می شود. قطعا نگارش گزارش صادقانه کارمندان در مورد عملکرد خودشان کار دشواری است. اما واقعیت این است که نوشتن این گزارشات به طور صادقانه باعث می شود عملکردهای شغلی بهبود پیدا کند و بازخوردهای مفیدی در سازمان داشته باشد.

دلایل اهمیت خودارزیابی منابع انسانی

وقتی که به کارمندان فرصت خودارزیابی داده می شود، آنها احساس قدرت می نمایند. چرا که نظراتشان برای سازمان دارای اهمیت می شود. این موضوع باعث ایجاد انگیزه در آنها می گردد. در نتیجه در فرایند ارزیابی عملکرد، مشارکت می نمایند و حضوری فعال خواهند داشت. قطعا یک نیروی کار با انگیزه، عملکرد بهتری در سازمان خواهد داشت و به رشد و پیشرفت آن کمک شایانی خواهد کرد.

خودارزیابی منابع انسانی، باعث به وجود آمدن احساس تعلق خاطر به کار می شود. این احساس تعلق خاطر مسئولیت پذیری را در کارمندان بالا می برد. خود ارزیابی موجب می شود که کارمند از یک تماشاگر غیرفعال به نیرویی فعال و اثرگذار تبدیل گردد.

خودارزیابی موجب بهبود روابط بین مدیران و کارمندان می گردد. در نتیجه احتمال کشمکش و تضاد بین آنها به حداقل می رسد.

هنگامی که ارتباط بین مدیران و کارمندان، دوطرفه باشد، فرایند مدیریت عملکرد، نتیجه بهتری خواهد داشت. ارتباط دوطرفه از آنجا دارای اهمیت است که در تعاملات روزانه کارمندان و مدیران، بی اهمیت به نظر می رسد. خودارزیابی شکلی رسمی به این تعاملات می بخشد.

به طور کلی، دیدگاه مدیران و کارکنان با هم متفاوت است. حتی مدیرانی که با تیم خود ارتباط نزدیکی دارند هم نمی توانند به قضایا از دیدگاه کارکنان خود نگاه کنند. خیلی از مدیران در همین جلسات ارزیابی عملکرد با نقطه نظرات کارمندان خود آشنا می شوند و متوجه اختلاف نظرات می گردند. خودارزیابی باعث می شود تصویر کاملی از نقاط ضعف و قوت کارکنان به دست آید. بنابراین، آگاهی از این مسائل باعث برطرف شدن اختلاف نظرها می شود.

از آنجایی که خودارزیابی به کارمندان کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و در صدد بهبود و تقویت آنها برآیند، در نتیجه موجب پیشرفت شغلی می گردد.

روش های خودارزیابی منابع انسانی

یکی از اصلی ترین روش های خودارزیابی منابع انسانی، تهیه گزارش می باشد. شما قبل از اینکه تهیه گزارش جدید را شروع کنید، باید گزارش خودارزیابی سال گذشته خود را با مدیرتان بررسی کنید. در صورت اینکه مدیر از گزارش قبلی شما رضایت چندانی نداشت، سعی کنید در تهیه گزارش جدید دقت بیشتری به خرج دهید و اشتباهات گذشته را تکرار نکنید. در تهیه گزارش بیشتر از اینکه روی اشتباهات تمرکز کنید به مهارت های خود اشاره نمایید، که لازم است در آنها بهبود پیدا کنید. اگر که تا به حال گزارش ارزیابی تهیه نکرده اید به نکات زیر دقت داشته باشید.

پیش از تهیه گزارش ارزیابی، در مورد کاربرد گزارش و هدف تنظیم آن از مدیر خود پرس و جو کنید. از او بپرسید که این گزارش روی ترفیع رتبه شما تاثیرگذار خواهد بود و اینکه چه کسانی از این گزارش مطلع می شوند؟ دانستن جواب این سوال ها به شما کمک می کند تا گزارش بهتری تهیه نمایید.

خودارزیابی را به عنوان یک فرصت ببینید که از طریق آن می توانید رشد کنید. پس بی طرفانه خود را ارزیابی و تحلیل کنید. و صادقانه در مورد نقاط قوت و ضعف خود بنویسید. برای تقویت و اصلاح آنها راه حل ارائه دهید. بنویسید که تصمیم دارید چه کارهایی را در سال آینده بهتر انجام دهید. همچنین ببینید که در چه زمینه هایی می توانید ابتکار عمل به خرج دهید و کارمند بهتری باشید.

بیشتر از اینکه روی اشتباهاتتان تمرکز داشته باشید، روی موفقیت های خود تاکید کنید. البته نه به این صورت که آنها را به رخ بکشید. تعادل را رعایت کنید. اهدافی که سازمان برای شما تعیین کرده است را فهرست نمایید و بنویسید که چقدر به هدفتان نزدیک شده اید.

اشتباهات خود را بپذیرید و به آنها اقرار نمایید. نگذارید اشتباهات شما را از پای درآورند و تقصیرات را گردن دیگران نیندازید. برای مدیران توضیح دهید که در چه زمینه هایی باید توانایی های خود را تقویت نمایید. حتی اگر لازم است، پیشنهاد شرکت در دوره های آموزشی را با مدیران خود مطرح نمایید. اشتباهات خود را به صورتی بیان نکنید که باعث ایجاد رعب و وحشت در مدیران شود. به جای استفاده از کلمه اشتباه، از این عبارت استفاده نمایید: زمینه هایی که هنوز جای بهبود دارند.

نقش و وظیفه خودتان را در سازمان تعریف نمایید. انتظارات سازمان از خودتان را توضیح دهید. سپس بیان کنید که شما تا چه حد این انتظارات را برآورده نموده اید. اگر هنوز به یک سری از این اهداف نرسیده اید، بیان کنید که برای جبران این کمبودها و دستیابی به اهداف در سال آینده چه برنامه ای تنظیم کرده اید.

به صورت حرفه ای عمل کنید. زمان نگارش گزارش خودارزیابی، حواس خود را کاملا جمع کنید تا هیچ اشتباه املایی و نگارشی نداشته باشید. لحن محاوره ای را انتخاب نکنید و گزارش را با زبانی تخصصی بنویسید. در توصیف دستاوردهای خود مبالغه نکنید. در مقابل نیز اشتباهاتتان را بیش از حد بزرگ جلوه ندهید. گزارشی مختصر و مفید تهیه کنید و از افراط و تفریط بپرهیزید.

در خودارزیابی علاوه  بر اینکه روند وظایف فعلی خود را بررسی کنید، در مورد اهداف شغلی آینده تان نیز صحبت کنید. اگر برنامه بلند مدت شغلی ندارید یا از آن فاصله گرفته اید، در این مورد با مدیر خود مشورت نمایید. به کمک او برنامه ای بلند مدت برای رسیدن به اهداف سازمان تدوین کنید.

اگر در زمینه شغلی خود به موضوع خاصی علاقه مند هستید، آن را با مدیر خود در میان بگذارید و در سال آینده نیز فعالیت خود را در آن زمینه افزایش دهید.

 

---

منابع:

https://grosum.com/blog/self-appraisal/#:~:text=Self%2Dappraisal%20process%20paves%20way,as%20weaknesses%20in%20certain%20areas

https://www.cio.com/article/2386859/careers-staffing-10-tips-for-making-self-evaluations-meaningful.html

---