مدیریت توسعه منابع انسانی

یکی از بخش های مهم مدیریت منابع انسانی، توسعه منابع انسانی، می باشد. در این بخش، مدیریت منابع انسانی، روی تعلیم و پیشرفت کارکنان در سازمان متمرکز است. این مقوله با کلمه اختصاری HDR شناخته می شود، که مخفف Human resource development است. HDR چارچوبی است، که به کارکنان کمک می کند تا در زمینه های مختلفی چون دانش شخصی، مهارت های سازمانی و توانایی های شغلی، پیشرفت داشته باشند. در واقع به فرایند آموزش کارمندان بعد از استخدام، فراهم کردن فرصت هایی برای یاد گرفتن مهارت های جدید، توزیع منابع لازم برای انجام وظایف مختلف در محیط سازمان و هر فعالیت مربوط به توسعه یافتن افراد را توسعه منابع انسانی، می گویند.

توسعه منابع انسانی، از مهمترین بخش های مدیریت منابع انسانی است.

مفهوم توسعه منابع انسانی

مفهوم توسعه منابع انسانی، فرایندی می باشد که در آن با روش های برنامه ریزی شده و به صورت مداوم، به کارمندان یک شرکت یا سازمان کمک می شود تا بتوانند برای انجام وظایفی که به آنها محول می شود، قابلیت های لازم را کسب نمایند.آنها برای توسعه فردی خودشان و سازمانی که در آن کار می کنند، قابلیت های فردی خود را توسعه می دهند و استعدادهای بالقوه درونی شان را پیدا می کنند.

تاریخچه توسعه منابع انسانی

در طول زمان توسعه منابع انسانی، دچار تحولات زیادی شده است. در ابتدا منابع انسانی، همانند یک کالا برای خرید و فروش محسوب می شده است. دستمزدها نیز بر اساس عرضه و تقاضایی بوده که از نیروها درخواست شده بود، تعیین می شد.

سپس این مفهوم کالا مانند، به مفهوم تولید تبدیل شد. یعنی کارمند مانند سایر عوامل تولیدی همچون پول، مواد اولیه، زمین و غیره به حساب می آمد و با او همانطور رفتار می شد که با سایر عوامل تولید رفتار می شود.

مرحله بعدی تامین امکانات رفاهی چون ایمنی، کمک های اولیه، اتاق ناهار و استراحت و…. بوده است. این اقدامات برای تقویت روحیه کارمندان و بالا بردن عملکرد آنها بوده است. در واقع این مرحله مفهوم حسن نیت داشته است.

مفهوم بعدی، مفهوم پدری بود که مدیریت طبق آن باید نگرشی پدرانه نسبت به کارکنان داشته باشد و آنها را حمایت و حفاظت نماید. این مفهوم فقط برای تامین مزایا نیست، بلکه مانند یک پدر باید نیازهای مختلف کارکنان را برآورده سازد.

توسعه منابع انسانی، توسط آموزش و فراهم نمودن موقعیت ها امکان پذیر است.

برای بهره وری بهتر باید نیازهای جسمی، اجتماعی و روانی کارمندان برطرف شود. در واقع پول کمترین عامل تعیین کننده تولید می باشد. استانداردهای گروهی مثل مشوق های گروهی و امنیت تاثیر بیشتری دارد. در نتیجه سازمان یک سیستم اجتماعی است که ابعاد اقتصادی و اجتماعی نیز دارد.

تمام این مفاهیم و مراحل طی شده است تا سازمان ها به مفهوم منابع انسانی دست پیدا کنند. این مفهوم بیانگر این موضوع است که با ارزش ترین دارایی هر سازمانی کارمندان و نیروی انسانی آن محسوب می شوند. در نتیجه باید برای تحقق اهداف سازمان، ابتدا نیازها و خواسته های کارمندان برآورده شود.

اهمیت توسعه منابع انسانی

توسعه منابع انسانی، محیط سازمان ها را چالشی می کند و باعث شتاب سریع خلاقیت و نوآوری می شود.

نیروهای یدی سازمان را به کارکنان دانشی تبدیل می کند.

مفهوم کار و شغل را تغییر می دهد.

در محیط کسب و کار رقابت شدیدی ایجاد می نماید.

پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، تقاضا برای دریافت خدمات با کیفیت بالاتر را بیشتر می کند.

نگرش افراد را نسبت به وظایفشان تغییر می دهد.

تمام این موارد باعث می شوند تا لزوم وجود فرایند توسعه برای منابع انسانی احساس شود.

مزایای توسعه منابع انسانی

توسعه منابع انسانی، توسط آموزش صحیح و مناسب، باعث بهبود عملکرد کارمندان می شود و همکاری، صراحت و اعتماد را بین کارمندان افزایش می دهد تا به این وسیله نیازهای سازمان را ابتدا شناسایی کنند و سپس بهبود بخشند. برخی از این مزایا عبارتند از:

به وسیله شناخت بهتر کارکنان به شناسایی اهداف سازمانی کمک می نماید و توسط ارزش های ارتباطی، تعهد را تقویت می نماید.

باعث سهولت ارتباطات دو نفره در سازمان می شود.

منجر به آگاهی از میزان اهمیت مدیریت تغییرات می شود و بنابراین سازگاری کارمندان را افزایش می بخشد.

کیفیت زندگی کاری را به وسیله ایجاد فرصت های معناداری مانند شغل، رضایت شغلی و پیشرفت حرفه ای افزایش می دهد.

روی نیازمندی ها متمرکز است و این کار را به وسیله شناخت و تهیه و تنظیم یک برنامه HRD مناسب انجام می دهد. این گونه کارمندان نسبت به وظایف خود متعهدتر عمل می کنند و از طرفی هم بر اساس عملکردشان ارزیابی می گردند.

از طریق تمرکز روی بهبود مهارت، دانش و ایجاد نگرشی نو در کارمندان سازمان، باعث پیشرفت و شایستگی آنها می شوند و سازمان را نیز توسعه می بخشند.

سیاست های صحیح منابع انسانی باعث می شود تا در راستای رشد کلی کارکنان، صراحت ایجاد شود.

منجر به استفاده بهینه از منابع موجود می گردد.

کمک می کند تا بین کارمندان احساس تعلق ایجاد شود و میزان مشارکت بین آنها، افزایش پیدا کند.

توسعه منابع انسانی، احساس تعلق و رضایت کارمندان را افزایش می دهد.

رویکردهای توسعه منابع انسانی

با بررسی شواهد سه رویکرد در مورد توسعه منابع انسانی، مطرح شده است.

رویکرد اول در دیدگاه سنتی مدیریت کلاسیک پیدا می شود. این رویکرد بیان می کند که این فرایند به صورت محتوایی عمل می نماید، که در آن راهبرد سازمانی به دست مدیریت ارشد صورت می گیرد. در واقع توسعه منابع انسانی، در این دیدگاه، فعالیتی انفعالی است، که از راهبردهای اصلی سازمان دور است و روی نیازهای کنونی تمرکز می کند. بنابراین، این رویکرد دارای ماهیتی وظیفه ای است.

رویکرد دوم، بیشتر رویکردی شایستگی محور نسبت به توسعه منابع انسانی، است که شامل طیف گسترده ای می شود. بحث های خود مدیریتی توسعه سازمانی و مسیر پیشرفت شغلی از دیدگاه هایی است که در این رویکرد روی آن تمرکز شده است . این دیدگاه تمامی فعالیت های توسعه را در سطح عملکردی می بیند و ارتباط واضحی با راهبردها و اولویت های سازمان ندارد. به همین خاطر محققان این رویکرد را در دسته عوامل سازمانی موثر بر توسعه منابع انسانی، تقسیم بندی می کنند.

رویکرد سوم، توسعه منابع راهبردی می باشد. در این رویکرد ارتباط قوی بین توسعه منابع انسانی راهبردی برقرار است. فعالیت های آموزشی، پرورشی و توسعه ای برای ارتقای سطح استفاده از منابع انسانی سازمان و تسهیل کردن دستیابی سازمان به راهبردها است. برای همین محققان این دیدگاه را بر اساس عوامل محیطی موثر بر توسعه منابع انسانی، تقسیم بندی می نمایند.