فرایند توسعه منابع انسانی

فرایند توسعه منابع انسانی، شامل مراحل مختلفی می شود. این مراحل عبارتند از:

تعیین نیازهای آموزش: به این معنی است که کارمندان سازمان ها در ابعاد متفاوتی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند و نیازهای آموزشی آنها برطرف می گردد. تعیین نیازهای آموزشی باید وضعیت فراگیران در حال و آینده را نشان دهد. از آنجا که تعیین نیازها هیچ وقت نمی تواند جامع و کامل باشد، تعیین نیاز آموزشی نیز نباید به صورت قالبی باشد.
تدوین هدف های آموزشی: این مرحله از فرایند توسعه منابع انسانی، هدف های کیفی و کمی مشخص می گردد. در هنگام تنظیم هدف های آموزشی، بررسی ماهیت و ویژگی های فراگیران اهمیت ویژه ای دارد. چرا که برنامه های آموزشی فراگیر محور، نقش اساسی در یادگیری ایفا می نمایند.
تدوین برنامه و طرح های عملیاتی: در این مرحله برنامه ریزی، تخصیص و تعیین منابع انسانی برای به اجرا درآوردن برنامه ها و همینطور تعیین و اختصاص دادن منابع مالی و محل و مکان دوره آموزشی مشخص می گردد.
اجرای برنامه آموزشی: درست است که این مرحله از بقیه مراحل ساده تر است، اما اهمیت و حساسیت خاصی هم دارد. اجرای برنامه به این معنی است که آن چیزی که طراحی شده است، پیاده شود و تا زمانی که آن برنامه اجرا نگردد، نمی توان در مورد آن نظر داد. اما به محض اینکه برنامه طراحی شده، اجرا شد، احتیاج به مراقبت و ارزیابی تکوینی دارد، تا از مسیر اصلی خارج نگردد. در صورت درست اجرا نشدن طرح ها نیز نتایج آن بسیار نامطلوب خواهد بود. مسئله ای که در مرحله اجرا مورد تاکید قرار گرفته است، نظارت بر زمینه های مختلف برنامه از جمله کارورزی، توزیع و ارسال بسته های آموزشی، معرفی برنامه به مراکز می باشد.
ارزیابی برنامه آموزشی: آخرین مرحله فرایند توسعه منابع انسانی، تهیه و تنظیم طرح ارزیابی برای برنامه های آموزشی می باشد. ارزیابی، گردآوری و استفاده از اطلاعات به منظور تصمیم گیری در مورد برنامه های آموزشی است. این ارزیابی شامل موارد زیر می شود:

اندازه گیری مهارت های به وجود آمده در فراگیران.
تعیین ارزش های خود برنامه در تمامی ابعاد.
قضاوت کردن درباره ساختار آموزشی
پی بردن به نقاط قوت و ضعف برنامه توسعه منابع انسانی.

بررسی و اجرای مراحل گفته شده به صورت مجزا هیچ فایده ای ندارد. بلکه تمامی این مراحل از تعیین نیازها و تدوین هدف های آموزشی گرفته تا تنظیم برنامه های عملیاتی، اجرا و ارزیابی آن، همگی به صورت حلقه های زنجیر به همدیگر متصل هستند و با یکدیگر تعاملی کاملا پویا دارند.

HRD مخفف توسعه منابع انسانی است.

تفاوت مدیریت منابع انسانی و توسعه منابع انسانی

بخش توسعه منابع انسانی، به وجود آمد تا عملکرد مدیریت منابع انسانی را در چالش های جدید قرن بیستم بهبود بخشد. بعضی از سازمان ها فقط واحد منابع انسانی خود را نوسازی می کنند و فکر می کنند که بخش توسعه منابع سازمانی نیز از نو طراحی شده است. اما واقعیت این است که هر کدام از این دو بخش یعنی بخش مدیریت منابع انسانی و توسعه منابع با هم تفاوت های زیادی دارند. بعضی از این تفاوت ها عبارتند از:

HRM مخفف کلمه مدیریت منابع انسانی است، که فرایندی است که به چگونگی استفاده از اصول مدیریت به منظور مدیریت کارمندان در سازمان می پردازد.

HRD مخفف توسعه منابع انسانی، می باشد و فرایندی است که اشاره به کارهایی دارد که برای توسعه مستمر در سازمان صورت می پذیرد و اجرای آن به منظور بهبود عملکرد افرادی است که در یک سازمان کار می کنند.

HRM عملکردی مدیریتی دارد. اما HRD کارکردی فرعی از HRM می باشد.

کارکردهای HRM به صورت واکنشی است. عموما نیز برای دست یافتن به اهداف کلی سازمان استفاده می گردد. عملکرد و کارکرد HRD به صورت فعالانه می باشد و باید به صورت مداوم استفاده شود تا بهره وری کارمندان را بالا ببرد.

فرایندهای HRM اکثرا در صورت لزوم انجام می پذیرد. اما فرایندهای HRD به صورت مستمر است و مدت به مدت نمی باشد.

HRM خود به تنهایی یک نهاد مستقل می باشد. این نهاد شامل بخش های مختلفی می شود. بخش هایی همچون استخدام و حفظ منابع انسانی، حقوق بشر، جبران خسارت، عملکرد، مدیریت ارزیابی و …

توسعه منابع انسانی، یا همان HRD کارکردی فرعی از HRM می باشد.

HRD زیر سیستم HRM می باشد و بیشتر کارکردها، ویژگی های سیستم HRM را ترسیم می نماید.

HRM تنها با مردم سر و کار دارد و نگرانی او کنترل استخدام، پاداش و غیره است. دغدغه HRD همه جانبه است و تمامی جوانب و افراد درون سازمان را شامل می شود.

اصولا عملکرد HRM به صورت رسمی است و از طریق کلاس آموزش، آزمایشگاه و غیره اعمال می گردد. امکان دارد عملکردهای HRD غیرمستقیم باشد. چرا که در دوره های مربیگری، کارمندانی که به عنوان مربی انتخاب می کنند از افراد برتر و مدیران هستند.

مدیریت منابع انسانی مجموعه ای از وظایف فرعی مستقل می باشد، در صورتی که توسعه منابع انسانی، سیستمی است که درون یک سیستم بزرگتر فعالیت می کند.

اصولا HRM کارکردی خدماتی دارد که مرتبط با خواسته های سازمان می باشد. اما HRD به عنوان عملکرد پیشرو در نظر گرفته می شود که نیازهای سازمان را پیش بینی می نماید و خود را مهیا می کند تا به صورت سازمان یافته با رقابت های غافلگیر کننده رو به رو گردد.

مدیریت منابع انسانی مفهوم کوچکتری است. هدف از آن توسعه و اداره افراد می باشد. توسعه منابع انسانی، مفهومی گسترده تر می باشد که هدف از آن فقط توسعه کارمندان نیست، بلکه توسعه کل سازمان می باشد.

مدیریت منابع انسانی به صورت انحصاری مسئول مدیران منابع انسانی و بخش های مربوط به آنها است. اما توسعه منابع انسانی، مسئول کلیه مدیران یک سازمان می باشد. در نتیجه HRD تلاش می کند توانایی های تمام مدیران واحد را برای انجام وظایف مختلف مدیریت منابع انسانی خود توسعه دهد.

توسعه منابع انسانی، با مدیریت منابع انسانی تفاوت های عمده ای دارد.

اهمیت توسعه منابع انسانی در بهره وری

انسان ها محور اصلی بهره وری د سازمان ها می باشند. تمام سازمان ها با هر نوع ماموریتی که دارند، باید بیشترین وقت، سرمایه و برنامه را به پرورش انسان ها در ابعاد مختلف اختصاص دهند. به صورتی که کارمند سازمان در ابعاد مختلف آمادگی پرورش، ایجاد و کاربردی کردن بهره وری گروهی و فردی سازمان را داشته باشد. در نتیجه هرچه منابع انسانی در یک سازمان توسعه یافته تر باشند، میزان بهره وری آنها در سازمان افزایش خواهد یافت.