نظام سلامت و ایمنی منابع انسانی

تامین سلامت و ایمنی منابع انسانی، یکی از وظایف مهم مدیران منابع انسانی می باشد. در واقع حفظ و حمایت کارمندان در برابر آسیب های ناشی از حوادث مربوط به شغل را ایمنی می گویند. چنانچه شغلی به صورت صحیح و مناسبی طراحی نشده باشد و اگر در طراحی دستگاه هایی که کارکنان با آنها سر و کار دارند، رعایت اصول ایمنی نشده باشد، احتمال بروز حوادث ناگوار در حین کار افزایش پیدا می کند.

مدیران منابع انسانی موظف هستند تا برنامه های مناسبی تنظیم نمایند تا این حوادث را به حداقل ممکن برسانند. همچنین باید علاوه بر سلامت فیزیکی و جسمی، به مسائل روحی و روانی کارمندان نیز توجه کنند. عدم توجه لازم به این مسائل تاثیر منفی بر بهره وری سازمان دارد. در واقع مدیران اجرایی مسئول تامین سلامت و ایمنی منابع انسانی می باشند. ولی مدیران منابع انسانی باید برنامه ها و خط مشی هایی را تعیین نمایند که اقدامات مربوط به این موضوع را فراهم نماید و به مدیران اجرایی در اجرای این خط مشی ها کمک کنند.

سازمان باید سلامت و ایمنی منابع انسانی را تامین نماید.

برنامه و خط مشی های ایجاد سلامت و ایمنی منابع انسانی

عموما برنامه های مربوط به سلامت و ایمنی منابع انسانی بر اساس دو خط مشی اساسی تنظیم و اجرا می شوند. اولین خط مشی روی پرورش نگرش کارمندان نسبت به ایمنی تاکید دارد. چون هنگامی که کارمندان به ایمنی خود اهمیت می دهند، با خلاقیت و نوآوری به کشف روش هایی برای حفظ ایمنی محیط کار می پردازند. به این صورت حوادث در محیط کار کاهش پیدا می کند. بنابراین توجه به این نکات و مهم شمردن آنها باعث ایجاد و توسعه راهکارهای ابداعی می گردد. مدیران نیز به راهنمایی و آموزش مدیران در راستای موضوعات ایمنی می پردازند. کارمندانی که مسائل ایمنی را رعایت می کنند، تشویق می گردند و کارمندان بی دقت مورد تنبیه قرار می گیرند.

خط مشی بعدی، تاکید بیشتری روی شرایط کاری ایمن دارد. در این خط مشی دستگاه ها باید با پوشش ایمنی طراحی گردند و برنامه ها لازم برای تامین ایمنی محیط کاری باید تنظیم و اجرا گردد.

برنامه ها و خط مشی های سلامت و ایمنی منابع انسانی، حوادث محیط کاری را به حداقل می رساند.

اقدامات لازم برای سلامت و ایمنی منابع انسانی

اقداماتی که در جهت سلامت و ایمنی منابع انسانی باید صورت پذیرد، به نوع کار، تنوع و پیچیدگی های سازمان بستگی دارد. مثلا یک کارخانه بزرگ ماشین سازی را در نظر بگیرید. این سازمان باید طرح های متنوع و پیشرفته ای از ایمنی ارائه دهد. اما به صورت کلی سازمان ها برای تامین ایمنی کارمندان باید اقداماتی به شرح زیر را انجام دهند.

تجزیه و تحلیل شغل برای ایمنی: مدیران برای شناسایی و در نتیجه حذف نمودن آسیب های محیط کاری، ابتدا باید به تجزیه و تحلیل و طراحی شغل بپردازند. زمانی که شغلی در حال طراحی و تنظیم می باشد، بهترین زمان و موقعیت است که بتوان خطرات احتمالی شغل را شناسایی نمود و آن را حذف کرد. ولی پیش از طراحی باید نقاط حساس و خطر آفرین مشاغل شناسایی شوند و آنها را تجزیه و تحلیل کرد.
تحقیقات ایمنی: محققان ایمنی سازمان، به منظور کشف علت های بروز حوادث و سپس مشخص نمودن روش هایی برای جلوگیری از بروز آنها، تحقیقاتی انجام می دهند. بعد از اینکه این تحقیقات به پایان رسید و علت ها کشف شد، اقدامات مناسب در جهت برطرف کردن آنها صورت می پذیرد.
آموزش عمومی: سازمان ها باید به منظور آشنا ساختن کارمندان با ایمنی و مباحث مربوط به آن، دوره های آموزش لازم را برقرار کنند. هدف از این آموزش های عمومی، آگاه کردن کارمندان می باشد. برای این نوع آموزش روش های گوناگونی وجود دارد. مثلا می توانند در محل هایی که در سازمان دید بیشتری دارند، تابلوهایی با شعارهای امنیتی نصب نمایند، یا بخشی از خبرنامه های سازمان را به مباحث ایمنی اختصاص دهند، و روش هایی از این قبیل به کار گیرند. به جز این، سازمان ها می توانند برای آشناسازی کارمندان جدید با مسائل مربوط به ایمنی، دوره های آموزشی خاصی برگزار نمایند. چون میزان وقوع حوادث در ماه های اولیه کار، بیشتر می باشد.
آموزش مهارت: در دوره های آموزش باید موضوعات ایمنی و روش های جلوگیری از آنها مطرح گردد. این موضوع سبب می گردد تا کارمندان باور کنند که رعایت اصول ایمنی بخشی از وظایف شغلی آنها محسوب می شود. به همین خاطر در برنامه های آموزش مهارت، موقعیت های ناامن را به کارمندان نشان می دهند و روش های جلوگیری از بروز حوادث را به آنها آموزش می دهند.
طراحی و مهندسی دستگاه ها: طراحی صحیح تجهیزات و همینطور طراحی مناسب شیوه کار کردن با این تجهیزات و دستگاه ها از دیگر روش های جلوگیری از حوادث می باشد. این دستگاه ها باید به گونه ای طراحی شوند که کمترین آسیب ممکن را به کارکنان وارد نمایند. ماشین ها باید به گونه ای طراحی گردند که موجب خستگی متصدیان آنها نشوند. چون خستگی کارکنان، میزان وقوع حوادث را بالا می برد.
روش های پوششی یا حراستی: در هر زمان که لازم بود باید برای ایمنی کارمندان، وسایل مورد نیاز فراهم باشد. دستکش ها، عینک های ایمنی، کفش های ایمنی، صدا خفه کن ها، کلاه های محکم و غیره همگی ابزار پوشش و حراستی هستند که شخص وابسته به نوع کاری که انجام می دهد، باید از آنها استفاده کند. این روش های حراست و پوشش نباید فقط در مورد افراد اجرا گردد، بلکه باید برای بخش های خطرآفرین دستگاه ها نیز در نظر گرفته شود. همچنین کنترل دستگاه و تعمیرات به موقع آنها می تواند از بروز خیلی از حوادث جلوگیری نماید.

استفاده از ابزار محافظ برای سلامت و ایمنی منابع انسانی لازم است.

برنامه های انگیزشی: برخی از سازمان ها علاوه بر اقداماتی که گفته شده، به منظور کاهش دادن حوادث از طرح انگیزشی نیز استفاده می نمایند. در واقع سازمان هایی که این روش را اتخاذ می کنند، به کارمندانی که اصول ایمنی را با دقت رعایت می نمایند، پاداش می دهند.
ایجاد و اجرای قوانین محکم: در برخی از سازمان به منظور تامین ایمنی محیط کار، اقدامات و سرمایه گذاری لازم، انجام می شود، ولی با این وجود، عده ای از کارمندان به مسائل ایمنی و استفاده از ابزار محافظ اهمیت نمی دهند. به همین خاطر لازم می شود که برای استفاده از این ابزار و رعایت اصول ایمنی قوانین سفت و سختی تنظیم شود و این قوانین با جدیت اجرا گردد.