خیلی از شرکت ها مدیریت منابع انسانی را مختص سازمان های بزرگ می دانند. اما در واقع به دلیل اهمیت زیاد نیروی انسانی در هر کسب و کاری، وجود مدیر منابع انسانی الزامی است. اگر چه در مشاغل کوچک تر به نام مدیر عمل نمی کنند اما با عناوین و اسامی دیگر این نقش را عهده دار هستند. در واقع مدیریت منابع انسانی مجموعه فعالیت هایی نظام مند، مدون و یکپارچه است که برای بهبود زندگی کاری و حتی خانوادگی کارمندان، صورت می پذیرد.

مدیریت منابع انسانی نقش مهم در جذب افراد با استعداد به سازمان، حفظ آن ها در سازمان و فراهم کردن بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی آنها دارد و در نتیجه باعث تولید و کارایی بهتر، بالا بردن کیفیت زندگی کاری و همینطور جوی مطلوب و مساعد برای سازمان می شود.

مدیریت منابع انسانی دو رویکرد دارد یکی سخت و دیگری نرم.

رویکرد های سخت مدیریت منابع انسانی

رویکرد سخت مدیریت منابع انسانی، دیدگاهی کلاسیک نسبت به مدیریت است. که کارکنان را فقط وسیله ای برای دستیابی به منافع و اهداف سازمان می بیند و تمرکز بیشتری بر مسائل اقتصادی شرکت دارد.

رویکردهای نرم مدیریت منابع انسانی

این رویکرد کاملا برعکس رویکرد قبلی است. این دیدگاه کارمندان سازمان را به چشم یک سرمایه مادی که فقط باید از آن توقع سوددهی داشت، نمی بیند. روابط انسانی اساس این نظریه است. مدیریت منابع انسانی به نیازهای روانی و روحی و همچنین نیازهای اجتماعی کارمندان خود توجه می کند و در واقع با تسخیر قلب و ذهن آنها، مشارکت و همدلی شان را با سازمان جلب می کند و همگی به مثابه یک تیم و حتی بهتر از آن، یک خانواده برای رسیدن به اهداف سازمان تلاش می کنند.

مدیریت منابع انسانی چه هدف هایی را دنبال می کند؟

مدیریت منابع انسانی تلاش می کند تا رضایت تمامی افراد سازمان را در سطوح مختلف جلب کند و با افزایش کارایی کارمندان، سازمان را برای رسیدن به اهدافش یاری دهد. در واقع این اهداف در چهار دسته کلی تقسیم بندی می شوند.

– اهداف شخصی: تمام کارمندان سازمان، اهداف شخصی برای زندگی خود دارند، مدیران منابع انسانی با توجه کردن و برآورده کردن خواسته های کارمندان می توانند احساس مسئولیت آنها را در قبال اهداف سازمان بر انگیزانند.

– اهداف وظیفه ای: مدیران منابع انسانی در مقابل وظایفی که نسبت به کارمندان بر عهده شان گذاشته شده است، مسئول هستند. اما باید دقت داشته باشند تا هزینه تامین خواسته های آنان بیشتر از میزان سود سازمان نشود.

– اهداف سازمانی: مدیریت منابع انسانی نسبت به اهداف سازمان مسئول است و باید به بهترین نحو از تخصص کارکنان برای دستیابی به این اهداف استفاده کند و همچنین حس تعهد نسبت به اهداف سازمان را در آنها به وجود آورد.

– اهداف اجتماعی: مدیران منابع انسانی باید در برابر نیازها، مشکلات و خواسته های جامعه احساس مسئولیت داشته باشند و از رعایت اصول اخلاقی، اجتماعی و حقوقی در سازمان اطمینان حاصل کنند و برای تمامی افراد فرصتی برابر برای کار و حقوقی برابر با آن را تعیین کنند.

مدیریت منابع انسانی چه وظایفی دارد؟

–  مدیریت منابع انسانی موظف است استخدام کارمندان را نظارت کند.

– مشاغل را تجزیه و تحلیل کند.

– برنامه ریزی منابع انسانی بر عهده او است.

– بررسی استعداد های کارمندان و انتخاب بهترین آنها نیز از وظایف او است.

– ورود کارکنان جدید را به سازمان سهولت بخشد.

_ کارکنان را در جهت بهبود کارایی سازمان آموزش دهد.

– مدیران جدیدی برای همکاری با سازمان تربیت کند.

– سیستمی مناسب جهت حقوق و دستمزد، مسائل انضباطی کارکنان، بهداشت و ایمنی محیط کار، بررسی شکایات و خواسته کارکنان ارائه دهد.

– تسهیل روابط بین کارمندان و مدیر.

– همسو شدن با سیاست های سازمان که به همسویی استراتژیک معروف است. معنی این اصطلاح این است که برای دستیابی به اهداف سازمان باید بین سیاست های آن هماهنگی و سازگاری ایجاد کرد که در سه سطح، افقی، عمودی و بیرونی انجام می شوند.

همسویی در سطح افقی: به این معنی است که تمام وظایف و عملکردهای مدیریت منابع انسانی در یک راستا و همسو باشد.

همسویی در سطح عمودی: به این منظور است که سیاست های منابع انسانی با سیاست های کسب و کار در یک راستا قدم بر دارند و با یکدیگر همسو باشند.

همسویی بیرونی: در این سطح، فعالیت ها و عملکرد های  منابع انسانی باید با محیط بیرونی همسو و هم راستا باشند.

چه عواملی بر مدیریت منابع انسانی تاثیر دارند؟

انسان موجودی تاثیر پذیر از شرایط است و وابسته به شرایط رفتار و عملکردش تغییر می کند. از این رو مدیریت منابع انسانی باید این موضوع را مورد توجه قرار داده و عواملی که بر نیروهای سازمانش تاثیر گذار است را به خوبی بشناسد و بتواند در مواقع لزوم بر این عوامل غلبه کند. این عوامل نیز به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند:

– عوامل بیرونی: فرهنگ اجتماعی یکی از این عوامل بیرونی است. فرهنگ یک جامعه در هر کشوری متفاوت است و مدیران با در نظر گرفتن فرهنگ کشوری که در آن مشغول به فعالیت هستند باید مجموعه کارکنان خود را بشناسد و بر اساس فرهنگ آنها برنامه ریزی و تصمیم گیری کنند.

اقتصاد هر کشور رابطه تنگاتنگی با فرهنگ آن کشور دارد و هر دو در کنار هم تاثیر زیادی بر رفتارهای سازمانی دارند.

قوانین و مقررات نیز از دیگر عوامل بیرونی محسوب می شوند. مدیران باید با آشنایی کامل از  قوانین و مقررات مربوط به کار در کشور، برای سازمان قانون گذاری کنند و برنامه های خود را طبق آن پیش ببرند که این قوانین تاثیر زیادی بر رفتار و عملکرد کارکنان دارند.

بازار نیروی کار، سهامداران، رقابت در بازار، مشتریان، فناوری و… از دیگر عوامل بیرونی تاثیر گذار بر مدیریت منابع انسانی هستند.

– عوامل درونی سازمان: این عوامل از داخل سازمان بر روی مدیریت منابع انسانی تاثیر می گذارند. بعضی از این عوامل شامل هدف های سازمان، خط مشی های سازمان، فرهنگ سازمان و جوی که بر آن حاکم است، می شوند.

آشنایی هر چه بیشتر با این عوامل باعث می شود تا مدیران قبل از به وجود آمدن بحران در سازمان، آن را پیش بینی کنند و راهکارهایی را جهت جلوگیری از این بحران ها ارائه بدهند.

---

منابع:

Human resource management by GARY DESSLER

The balance careers

همه چیز درباره مدیریت منابع انسانی نوشته حمیدرضا شمایلی

مدیریت منابع انسانی دکتر اسفندیار سعادت

مدیریت استراتژیک منابع انسانی نوشته مایکل آرمسترانگ