توانمندسازی و آموزش منابع انسانی

به فراگیری و یادگیری مهارت ها، نگرش و دانشی که به صورت نظام یافته در محیط شغلی قابلیت کاربرد داشته باشد، را آموزش منابع انسانی، می گویند. به عبارت دیگر آموزش یعنی ایجاد تغییر در دانسته های کارمندان و شیوه عملکرد و نگرش آنها در مورد وظایف خود و روابط آنها با سرپرستان و همکاران. آموزش، سطح شایستگی کارمندان و همچنین عملکرد سازمان را بهبود می بخشد.

آموزش منابع انسانی، در دانسته های کارمندان و عملکرد و نگرش آنها تغییر ایجاد می کند.

اهداف آموزش منابع انسانی

هدف اصلی آموزش منابع انسانی، رشد و پرورش و همچنین هدایت نیروی کار به منظور رسیدن به اهداف فردی و گروهی است. اما سازمان از آموزش کارمندان خود اهداف جزئی تری هم دنبال می کند که به شرح زیر است:

بهبود عملکرد فردی: زمانی که کارمندان نسبت به وظایف مربوط به شغل خود، آگاهی کافی ندارند، قطعا با آموزش و کسب دانش و مهارت های لازم، عملکرد بهتری از خود بروز خواهند داد. کارایی آنها در سازمان افزایش می یابد. می توانند مسائل مربوط به شغل خود را تجزیه و تحلیل نمایند. سپس آن مسائل را حل و فصل کنند.
جلوگیری از منسوخ شدن مهارت ها: از آنجا که تکنولوژی تولید، روز به روز در حال تغییر می باشد، مشاغل نیز به تبعیت از آن تغییر می کنند. به همین خاطر جلوگیری از منسوخ شدن مهارت ها، از اهداف مهم آموزش محسوب می گردد. آموزش منابع انسانی، سبب می شود دانش و مهارت های کارکنان به روز باشد.
آماده گشتن برای پست های سطوح بالاتر: سازمان با آموزش مناسب کارمندان خود را آماده می نماید تا در آینده توانایی این را داشته باشند که پست های خالی سازمان را پر کنند. همین مسئله باعث می شود انگیزه کارمندان بالا رود و از ایفای نقش در سازمان رضایت بیشتری داشته باشند. این یک حقیقت است که پویایی باعث رشد و انگیزه انسان می شود. از این طریق سازمان هیچگاه برای پست های بالاتر سازمانی با کمبود نیروی انسانی مناسب و شایسته مواجه نخواهد گشت. همچنین تا حدودی هزینه های استخدام و کارمندیابی را به این طریق کاهش می دهد.

آموزش منابع انسانی، کارمندان را برای ایفای نقش در سطوح بالاتر آماده می سازد.

راهنمایی و آشنا ساختن کارمندان جدید: هدف از آموزش های اولیه برای کارمندانی که تازه به سازمان وارد می شوند، آشنا سازی کلی این افراد با سازمان می باشد. این آشنا سازی عبارتند از، راهنمایی آنها در مورد این که سازمان چه اهدافی را دنبال می کند، وظیفه آنها در سازمان چیست و شرایط ترفیع به چه صورت است. به این صورت سازگاری کارمندان با سازمان آسان تر می گردد. آنها اطلاعاتی نسبتا کلی درباره وظایف و نحوه عملکرد خود به دست می آورند و نسبت به سازمان و همکاران و منصب شغلی خود حس مطلوبی پیدا می کنند.

عوامل موثر بر روی آموزش منابع انسانی

عوامل متفاوتی روی آموزش منابع انسانی، تاثیر گذار هستند. بعضی از این عوامل، محیطی می باشند. این عوامل شامل موارد زیر می باشند:

حمایت مدیر کل: مدیر کل یک سازمان باید حامی تمامی برنامه های آموزش منابع انسانی، باشد. این حمایت باید به صورت واقعی اعمال شود. به این معنی که برای اجرای برنامه های آموزشی، بودجه مشخص و افراد متعهد و متخصص به کار گرفته شوند. همچنین مدیران عالی نیز باید در این برنامه های آموزشی شرکت نمایند تا نمایانگر اهمیت آموزش در سازمان باشند. هر مقدار این مشارکت و حمایت بیشتر باشد، برنامه های آموزشی به صورت موثرتری اجرا خواهند شد.
پیشرفت تکنولوژی: در حال حاضر بیشتر سازمان ها در تمامی جنبه های کسب و کار خود با تغییرات گسترده تکنولوژی رو به رو هستند. به همین منظور کارمندان هم مجبور هستند مهارت های خود را با آنها وفق دهند و به روز نمایند. همگی این تغییرات به آموزش احتیاج دارند. به علاوه خود سازمان ها نیز مایل به تغییر هستند تا به این طریق بتوانند در بازار رقابت دوام بیاورند. هر چقدر تغییرات تکنولوژی افزایش پیدا کند و روی سازمان ها تاثیر بگذارد، برنامه های آموزشی نیز باید نسبت به آن گسترده تر گردد.
پیچیدگی سازمان: یکی از جنبه های پر اهمیت در ساختار سازمان، پیچیدگی است. چنانچه یک سازمان واحدهای زیاد و متفاوتی داشته باشد، به صورت افقی تفکیک می گردد. اگر سطوح مدیریتی متعددی داشته باشد، به صورت عمودی تفکیک می شود و موقعیت های جغرافیایی متفاوت نیز باعث تفکیک مکانی می شود. این نوع سازمان ها دارای پیچیدگی بیشتری هستند. به همین دلیل، به آموزش ها و تحصیلات متنوعی نیاز دارند.

آموزش منابع انسانی، باعث پیچیدگی سازمان می گردد.

به کار گرفتن اصول یادگیری: در واقع آموزش، نوعی یادگیری محسوب می شود. بنابراین مدرس می تواند در طراحی برنامه های آموزشی از اصول یادگیری بهره ببرد. بی توجهی به این اصول و به کارگیری ناصحیح آنها باعث می شود تا برنامه های سازمان با شکست مواجه شوند و به نتایج مطلوبی نرسند.

مراحل آموزش منابع انسانی

اولین مرحله از مراحل آموزش منابع انسانی، تعیین نیازهای آموزشی می باشد. در واقع نیازهای آموزشی، تغییرات خوشایندی می باشند که باید در دانش، مهارت ها، نگرش و حتی رفتار کارمندان در سازمان به وجود آید. به این منظور که برای کارمندان زمینه ای فراهم گردد تا بتوانند در ابعاد گوناگون رشد کنند و مسئولیت ها و وظایف خود را به خوبی انجام دهند. تجزیه و تحلیل سازمانی، وظیفه ای و عملکرد فردی به تعیین نیازهای آموزشی یک سازمان کمک می نماید.

مرحله بعدی و دوم تعیین اهداف خاص آموزش است. در واقع اهداف، همان نتایج مورد نظر نهایی می باشند. اهداف باید در برنامه های آموزشی به صورت مختصر و با صراحت مشخص شوند. سازمان بدون تعیین هدف نمی تواند روش های مناسبی را برای آموزش تنظیم نماید. مشخص نمودن اهداف در پایان دوره های آموزشی، باعث پیش بینی نتایج برنامه های آموزشی می شود.

مرحله سوم تعیین روش آموزش می باشد. پس از اینکه نیازهای آموزش و هدف از آن مشخص شد، سازمان باید طبق آنها روشی صحیح و درست برای آموزش برگزیند. در تعیین این روش ها چند نکته باید مد نظر قرار گیرند. یکی اینکه برای انتخاب کردن این روش ها باید هدف از آموزش مشخص گردد. دوم اینکه سطح سازمان و صمت شغلی کارآموزان بر انتخاب این روش ها تاثیرگذار است. در آخر هزینه های این دوره های آموزشی و زمانی که برای آموزش در نظر گرفته شده است، نیز باید مورد توجه قرار گیرد. اصولا سازمان ها روش آموزشی را متناسب با بودجه خودشان انتخاب می نمایند. البته باید در نظر داشت که اولویت با کیفیت باشد تا ملاحظات بودجه ای سازمان.