انواع استراتژی از دیدگاه های متفاوت دسته بندی های متفاوتی دارد، آنچه در این مقاله آورده شده است، یکی از این دسته بندی ها و تقسیم بندی ها می باشد.

انواع استراتژی ها، در زمینه های مختلفی چون نظامی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، سازمانی، بازاریابی، رشد و رقابتی کاربرد دارند. هر کدام از این استراتژی ها به بخش های مختلفی نیز تقسیم شده اند، و هرکدام مناسب موقعیت ها و شرایط مختلفی هستند.

استراتژی های سازمانی می توانند هم در سطح کلان سازمان تنظیم شوند و هم در سطوح کسب و کار تدوین شوند. در این مطلب قصد داریم به بررسی انواع استراتژی ها، در سطح کلان سازمان بپردازیم.

انواع استراتژی در سطح کلان سازمان

برای اینکه بتوانید یک استراتژی در سطح کل سازمان تنظیم کنید، باید دیدگاه و ماموریت های سازمان و همچنین عوامل محیطی و داخلی را مد نظر قرار دهید. اهداف بلند مدتی متناسب با این دیدگاه تنظیم کنید و بین استراتژی ها، گزینه ای را انتخاب کنید که باعث موفقیت سازمان شود.

استراتژی های کلی سازمان را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

1. استراتژی هدایتی
2. استراتژی پورتفولیو یا هماهنگی جریان نقدی واحدهای کسب و کار.
3. استراتژی سرپرستی

انواع استراتژی های هدایتی

به این نوع استراتژی هدف گیری به سمت رشد هم می گویند. در واقع سازمان در اینجا باید تصمیم بگیرد که می خواهد رشد کند یا خیر. استراتژی هدایتی خود از سه بخش تشکیل می شود:

• استراتژی رشد که عملکرد سازمان را گسترش می دهد. یکی از بهترین استراتژی ها در سطوح مختلف، آنهایی هستند که باعث رشد و افزایش در دارایی ها، فروش و سود و ترکیبی از همه آنها می شوند. خود این استراتژی به بخش های مختلفی تقسیم می شود.

استراتژی تمرکز که روی یک خط تولید یا صنعت متمرکز است. اگر این خطوط تولیدی یا صنعت در سازمان قابلیت رشد بالقوه داشته باشند، استراتژی رشد در اینجا معنا پیدا می کند. در دو سطح استراتژی یکپارچگی عمودی و استراتژی یکپارچه افقی عمل می کنند.

اگر خطوط تولید سازمان قابلیت رشد بالقوه را نداشته باشد، استراتژی تنوع، با ورود به محصولات و صنایع دیگر، باعث ایجاد تنوع در سازمان می شود. یعنی به این صورت که یا به صورت داخلی و از طریق سرمایه گذاری محصولی جدید طراحی می کند و آن را توسعه می دهد، یا از طریق ادغام و خریداری شرکتهای دیگر و یا حتی برقراری ائتلاف استراتژیک این کار را انجام می دهد. در دو سطح تنوع همگون و تنوع ناهمگون عمل می کند.

ادغام به معنی تعامل بین دو شرکت است، که طی آن سهام این شرکت ها با هم مبادله می شود و در انتها فقط یکی از شرکت ها باقی می ماند.

ائتلاف استراتژیک نیز مشارکت دو یا چند سازمان با یکدیگر است که با هدف دستیابی همه شرکا به موفقیت صورت می پذیرد.

• استراتژی ثبات، تغییری در عملکرد سازمان صورت نمی پذیرد. بعضی از سازمان ها ترجیح می دهند به فعالیتهای فعلی خود ادامه دهند و در محیطی قابل پیش بینی و با ثبات فعالیت کنند. این استراتژی در کوتاه مدت ممکن است مفید باشد، اما احتمال دارد در طولانی مدت، خطرناک باشد و باعث شکست سازمان در مقابل رقبا شود. سه دسته اصلی این استراتژی:

استراتژی توقف یا آغاز محتاطانه، فرصتی برای استراحت و تجدید قوای دوباره قبل از حرکت به سوی استراتژی رشد یا کاهش است. این استراتژی برای زمانی مناسب است که سازمان آینده ای غیر قابل پیش بینی و مبهم رو به روی خود می بیند، و به منظور ترمیم منابع خود و بهبود اوضاع به صورت موقت از این استراتژی استفاده می کند.

استراتژی عدم تغییر، اصولا به این دلیل اتخاذ می شود که سازمان وقایع آینده را غیر قابل پیش بینی می داند. برای همین تصمیم می گیرد تا سازمان را با همان سیاستهای فعلی خود اداره کند، شاید بزرگترین مزیت این استراتژی آرامش حاکم بر جو سازمان باشد.

استراتژی سود، زمانی است که سازمان تصمیم می گیرد کار جدیدی انجام ندهد، در حالی که وضعیت سازمان رو به وخامت است. از این رو سازمان به جای اعلام وضعیت بد شرکت به سرمایه داران و سهام گذاران، سیاست هایی موقتی اتخاذ می کند تا وضعیت سود دهی سازمان را حفظ کند. این اقدامات در جهت کاهش یک سری از هزینه ها حفظ روند سودآوری انجام می شود تا سازمان دوره دشوار و موقتی خود را پشت بگذارد. اگر این استراتژی به مدت طولانی در یک سازمان اتخاذ شود، امکان دارد موجب شکست شرکت در بازار رقابتی شود.

• استراتژی کاهش، که عملکرد سازمان را پایین می آورد. در موقعیتی که سازمان موقعیت رقابتی خود و عملکرد خود را ضعیف می بیند، تصمیم به عقب نشینی می گیرد. به زبان ساده تر زمانی که مدیران، سازمان را در حالت ضرر و زیان می بینند این استراتژی را اتخاذ می کنند. استراتژی کاهش با اتخاذ تصمیماتی چون تغییر جهت فروش، واگذاری، ورشکستگی یا تصفیه و انحلال تلاش می کند ضرر و زیان سازمان را به حداقل برساند.

انواع استراتژی های پورتفولیو

این نوع از استراتژی یکی دیگر از انواع استراتژی، می باشد که مناسب شرکت ها و سازمان هایی است که چندین واحد تجاری یا خط تولید دارند. در اینجا مراکز اصلی سازمان به عنوان یک بانکدار داخلی عمل می کنند. خطوط تولید و واحدهای تجاری نیز سرمایه گذاری های سازمان محسوب می شوند و مدیران باید بیشترین سود را از طریق آنها کسب کنند.

این استراتژی نیز به چند بخش استراتژی رشد و توسعه، استراتژی حفظ و نگهداری یا ثبات، استراتژی واگذاری و استراتژی انحلال تقسیم می شود.

انواع استراتژی های سرپرستی

این نوع از انواع استراتژی، باعث ایجاد هم افزایی از طریق توسعه و تسهیم منابع می شود. سرپرستی یک سازمان، از این نظر که منابع و توانمندی هایی موجود در آن باعث  ایجاد ارزش و هم افزایی می شوند، دارای اهمیت بالایی است. این استراتژی با تمرکز بر روی شایستگی های اصلی شرکت مادر و ارزش هایی که از ارتباط بین شرکت مادر و واحدهای تجاری اش حاصل می شود، استراتژی بنگاه را ایجاد می کند. وظیفه اصلی سازمان در این نوع از استراتژی ها به دست آوردن هم افزایی میان واحدهای تجاری است که به وسیله فراهم کردن منابع لازم برای واحدها و توزیع مهارت ها بین آنها صورت می پذیرد. همچنین ایجاد هماهنگی بین فعالیت واحدهای سازمان نیز از وظایف مدیران در این نوع استراتژی است.

برای تنظیم استراتژی سرپرستی سه مرحله را باید طی کرد:

• اگر سازمان قصد خرید یک شرکت را دارد، باید آن شرکت یا واحد تجاری را به خوبی بررسی کند. این بررسی شامل بررسی عوامل کلیدی موفقیت است که شامل عناصری می شود که موفقیت یا شکست یک شرکت را تعیین می کنند. عموما عوامل موفقیت در شرکت ها متفاوت با هم هستند.
• مرحله بعد بررسی آن شرکت یا واحد تجاری از لحاظ حوزه هایی است که می توان در آن عملکرد را بهبود بخشید.
• مرحله آخر، تجزیه و تحلیل میزان هماهنگی شرکت مادر با شرکت یا واحد تجاری مورد نظر است. مراکز اصلی سازمان باید از تمامی نقاط قوت و ضعف خود از لحاظ منابع، مهارت ها و قابلیت ها آگاه باشند.

---

منابع:

انواع استراتژی و کاربردهای آن، نوشته دکتر ابراهیم معین نجف آبادی