استراتژی مشارکتی چیست؟

استراتژی مشارکتی شیوه ای است که در آن سازمان ها به منظور به وجود آوردن همکاری و مشارکت میان تمام ذینفعان، شرایطی ایجاد می کنند که موجب بهبود فرایند کسب و کار، حفظ مشتریان و کارمندان، نوآوری محصولات و قیمت گذاری ها گردد.

استراتژی مشارکتی باعث برقراری همکاری میان سازمان ها و همه ذینفعان می شود.

مزایای برنامه ریزی با رویکرد استراتژی مشارکتی

به طور کلی مشارکت باعث ایجاد احساس دلبستگی و مالکیت می گردد. در این رویکرد عده ی زیادی از افراد در روند برنامه ریزی شرکت می کنند و این موضوع باعث می شود که سازمان به ایده های بیشتری دست پیدا کند.

برنامه ریزی با رویکرد استراتژی مشارکتی از خطاهایی که ممکن است به خاطر عدم آگاهی بروز کند، جلوگیری می نماید. همچنین نهادها و افراد موثر را از همان مراحل ابتدایی درگیر برنامه ریزی های سازمان می نماید.

به گروه های محروم از حق رای در سازمان، این فرصت را می دهد تا صدایشان شنیده شود.

باعث می شود افراد سازمان، مهارت هایی را آموزش ببینند که در مواقع دیگر هم به درد می خورند و در طولانی مدت سبب پیشرفت سازمان می گردد.

موجب گرد هم آوردن اعضای سازمان در کنار هم و در نتیجه برقراری ارتباط بین آنها می شود.

برنامه ریزی مشارکتی کمک می کند تا میان سازمان و ذینفعان اعتماد متقابل شکل بگیرد.

استراتژی مشارکتی باعث دستیابی به اهداف مشترک می شود.

مراحل ایجاد استراتژی مشارکتی

اولین مرحله برای به وجود آوردن یک استراتژی مشارکتی موفق، درک هدف کسب و کار می باشد. احتمالا تمامی سازمان ها برای نیازهای مختلف کسب و کار خود از این استراتژی استفاده می کنند. مثلا استراتژی ای که به منظور بهبود فرایند کسب و کار تنظیم می شود ممکن است با استراتژی حفظ کارمندان تفاوت داشته باشد. به همین خاطر سازمان باید هدفی را که می خواهد به وسیله استراتژی مشارکتی به آن دست پیدا کند، مشخص نماید.
گام بعدی، شناسایی ذینفعان است. این موضوع برای سازمان ها دارای اهمیت زیادی است. چون باید تعیین شود که چه کسی اجازه دسترسی به اطلاعات مربوط به کسب و کار را دارد. بنابراین باید قوانینی برای این موضوع تعیین شود تا از اطلاعات محافظت شود و از دزدیده شدن آنها جلوگیری به عمل آید.
مرحله بعد، انتخاب تکنولوژی بر اساس نیازهای کسب و کار می باشد. در بازار اپلیکیشن های کاربردی زیادی موجود است. ولی امکان دارد تمام آنها قابلیت های مشابهی برای برآورده کردن نیازهای سازمان نداشته باشند. به جز نیاز کسب و کار عوامل دیگری هم مطرح هستند. عواملی مثل مدت زمان توسعه، هزینه نرم افزار و مقیاس پذیری، تلاش برای تعمیر و حفاظت. به همین خاطر هر سازمان باید تکنولوژی ای را انتخاب نماید تا با تمام این عوامل هماهنگی داشته باشد.
در مرحله آخر هم باید اثربخشی استراتژی را اندازه گیری و ارزیابی کنند، تا ببینند که باید همان استراتژی را ادامه دهند یا آنها را تغییر دهند و بهبود بخشند.

استراتژی مشارکتی دارای مراحل مختلفی می باشد.

افراد موثر در روند استراتژی مشارکتی

یک نمونه از افرادی که در روند مشارکتی شرکت دارند، افرادی هستند که هدف تغییر می باشند. یعنی اشخاصی که تغییرات به منظور تاثیر گذاشتن روی آنها و با هدف ثمربخش بودن برای آنان اتفاق می افتد. ممکن است این هدف کاملا مشخص باشد مانند اجرای یک برنامه آموزشی برای گروهی مشخص باشد، یا اینکه هدف خیلی کلی باشد مثل یک برنامه برای پیشگیری از مصرف دخانیات برای کل سازمان.

از دسته افراد دیگری که در این فرایند شرکت دارند می توان به عاملان یا کارگزان تغییر اشاره کرد. این افراد، کسانی هستند که افکار عمومی را شکل می دهند و سیاست گذاری می نمایند.

سیاستگذاران نیز از دیگر افرادی هستند که روی این استراتژی های مشارکتی تاثیر می گذارند. این سیاستگذاران می توانند شامل تمام مقامات کشوری، دولتی و یا محلی شوند. حتی رئیس های نهادهای دولتی هم می توانند تاثیرگذار باشند.

استراتژی مشارکتی در بازاریابی

در بازاریابی نیز می توان از استراتژی مشارکتی استفاده نمود. به این صورت که یک سازمان به جای اینکه با سازمان دیگر رقابت و مبارزه کند، به همکاری با آنها می پردازد. این همکاری به دو صورت همدستی و ائتلاف های استراتژیک انجام می شود.

همدستی به این صورت است که سازمان هایی که در راستای یک صنعت فعالیت می کنند، با همدیگر مشارکت و همکاری فعال داشته باشند. به این صورت که برای تسلط و احاطه روی معادلات و مقررات عمومی عرضه و تقاضا، خروجی ها را کاهش می دهند و در کنار آن قیمت ها را بالا می برند. در بعضی از سازمان ها این همدستی به صورت آشکار صورت می پذیرد که در این صورت شرکت ها با مذاکرات و ارتباطات مستقیم با یکدیگر همکاری می کنند. البته همین همدستی و تبانی آشکار هم در بعضی از کشورها غیرقانونی محسوب می شود. اما اگر این همدستی غیر آشکار و ضمنی باشد، هیچگونه ارتباط مستقیمی مابین سازمان های رقیب با یکدیگر دیده نمی شود.

همانطور که گفته شد، نوع دیگر این استراتژی ها ائتلاف استراتژیک می باشد. به این معنی که دو یا چند سازمان اهداف استراتژیک مهمی را به صورت اشتراکی دنبال می نمایند و تمام این سازمان ها از این مشارکت نفع می برند. این موضوع در دنیای امروز بسیار رایج است. اما این ائتلاف ها انواع مختلفی دارند، که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.

کنسرسیوم خدمات متقابل: کنسرسیوم خدمات متقابل به این معنی است که سازمان های مشابه که در صنایع مشابهی با هم فعالیت می کنند به مشارکت بپردازند. چنین سازمان هایی برای دستیابی به منفعت زیاد دست به این کار می زنند. چون نمی توانند به تنهایی به چنین منفعتی دست یابند، منابع خود را کنار هم قرار می دهند.
سرمایه گذاری مشترک: این نوع از همکاری مربوط به سازمان هایی می شود که کاملا از یکدیگر جدا هستند. اما به منظور دستیابی به اهداف مشترک دست به مشارکت می زند و برای کسب و کار خود هویتی مستقل ایجاد می نمایند. اما این سازمان ها در مالکیت مسئولیت های عملیاتی، پاداش های اعطایی و ریسک های مالی با هم شریک می باشند.
اعطای مجوز ساخت یا فروش: این مجوز، یک موافقت نامه است که مابین سازمان مجوز دهنده و سازمان تحت لیسانس بسته می شود. بر اساس این موافقت نامه سازمان تحت لیسانس اجازه دارد محصولات سازمان مجوز دهنده را در کشور خودش تولید نماید یا حتی به فروش برساند.

یکی از انواع استراتژی مشارکتی در بازاریابی ائتلاف اعطای مجوز ساخت یا فروش می باشد.

مشارکت زنجیره ارزش: این ائتلاف یک قرارداد عمیق و گرم است، که طبق آن یک شرکت با یک سازمان تامین کننده یا توزیع کننده بزرگ موافقت نامه را امضا می کند. بر اساس این توافق نامه این شرکت می تواند تمامی تکنولوژی های جدید آن سازمان را در محصولات خود به کار برد.