دسته بندی مدیریت دانش

دیدگاه های مختلفی، مدیریت دانش را نسل بندی و تقسیم بندی نموده اند. به این صورت که چنانچه معیار این دسته بندی، همگرایی بین مدیریت دانایی و مدیریت فناوری باشد، این نسل بندی شامل مدیریت دانش سنتی، معنایی و هوشمند می شود. ولی در این مطلب مقصود از تقسیم بندی این فرایند، دسته بندی انواع مدیریت دانایی بر اساس مقیاس و حجم پروژه ها می باشد.

اولین دسته Big KM یا مدیریت دانش بزرگ می باشد. این دسته شامل برنامه های مدیریتی دانش در مقیاس بنگاه های اقتصادی است. این فرایند در این بنگاه ها با یک استراتژی بالا به پایین آغاز به فعالیت می کنند. هدف آنها دست یافتن به دورترین نقاط در یک سازمان است.

دسته دوم نیز Little KM یا همان مدیریت دانش کوچک است. این دسته شامل کاربرد سریع راهبردهای مدیریت دانش در مورد مسائل کسب و کار می شود. این دسته بندی سبب می شود تا در اعضای سازمان درک و حس ایجاد گردد.

Personal KM یا مدیریت دانش شخصی، دسته سوم این تقسیم بندی می باشد. این دسته بندی شامل توسعه آگاهانه عادت ها و منش ها به منظور شناسایی آنها می گردد. علاوه بر این پردازش دانش، مکان یابی و اتصالات شخصی از دیگر شاخصه های این دسته بندی می باشد.

ارکان مدیریت دانش چیست؟

در این زمانه، مدیران دریافته اند که موفقیت سازمان آنها بیشتر از هر زمان دیگری وابسته به میزان دانش آنها می باشد. با این وجود مدیران و سازمان های کمی وجود دارند که مدیریت دانش را در مقیاس گسترده ای به اجرا در آورده اند.

ده عامل به عنوان ارکان مدیریت دانایی مطرح شده اند که در ادامه با جزئیات بیشتر در مورد آنها توضیح خواهیم داد. این ارکان توسط پرفسور داونپورت مطرح گشته و یک چارچوب مناسب برای مدیران ارشد سازمان ها تدوین نموده است.

گران بودن مدیریت دانش

دانش سازمانی خود به تنهایی یک دارایی به حساب می آید. ولی مدیریت موثر و صحیح آن نیازمند به سرمایه گذاری، نیروی کار و دیگر دارایی های سازمانی می باشد. یکی از ارکان اساسی مدیریت دانایی این است که این فرایند گران است، ولی هزینه هایی که ناآگاهی به سازمان ها تحمیل می کند بسیار بیشتر و سنگین تر است.

مدیران سازمان ها باید روش های کسب دانش، محافظت از آن و طبقه بندی اش را به کارمندان خود آموزش دهند. برای این موضوع نیز نیازمند ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری مناسب هستند.

راه حل های ترکیبی شامل افراد و فناوری ها

یکی دیگر از ارکان مدیریت دانش در سازمان ها، نیاز به ایجاد محیطی ترکیبی است. در چنین محیطی سازمان ها می توانند از ماشین ها و نیروهای انسانی به صورت هم زمان استفاده نمایند. نیروی انسانی گران است و گاهی در انجام وظایف خود ممکن است بدقلقی کند. ولی انسان ها دارای مهارت های علمی بسیار خاص و منحصر به فردی هستند. ترکیب مهارت این نیروی انسانی با انواع دیگر اطلاعات کمک می کند تا مدیریت دانایی به شکل کارآمد و موثری اجرا گردد. تغییر سریع سیستم های ارتباطی و کامپیوترها نیز دانش سازمانی را به شکل سازمان یافته ای ضبط، تبدیل و توزیع می نمایند.

مدیریت دانش، موضوعی سیاسی

کسب دانش سبب قدرت می گردد. به همین خاطر مدیران باید بدانند که مدیریت دانایی یک موضوع کاملا سیاسی می باشد. چنانچه دانش با قدرت، پول و موفقیت همراه گردد، دسیسه، لابی کردن و معاملات پشت پرده نیز با آنها همراه می شوند. مدیران با تجربه و حرفه ای، ارزش سیاست را درک می کنند. به همین خاطر آن را تقویت می کنند و به وسیله دانش تلاش می کنند تا در دیگران اعمال نفوذ نمایند.

مدیریت دانایی نیازمند مدیران لایق

یکی از دیگر ارکان مدیریت دانش این است که مدیرانی دانشمند سازمان ها را اداره نمایند. این مدیران دانش سازمانی را جمع آوری می نمایند و آنها را طبقه بندی می کنند. سپس یک زیر ساخت فناوری دانش محور، ایجاد می نمایند و بر نحوه به کارگیری آن نظارت می نمایند. هدف از این کار تسهیل در ایجاد، توزیع و استفاده از دانش توسط تمامی اعضای سازمان است.

کسب سود بیشتر به وسیله نقش های سازمانی

افرادی که در مدیریت نمودن دانش در سازمان متخصص هستند، تلاش می کنند تا دانش سازمانی را تا جایی که ممکن است در دسترس دیگر اعضا قرار دهند. به همین خاطر اجرای این فرایند بیشتر از اینکه از مدل ها سود کسب کند، از نقش های داخل سازمان منفعت می برد. از همین رو سلسله مراتب در این سازمان ها از اهمیت کمتری برخوردار است.

به اشتراک گذاشتن دانش، غیر طبیعی است

برخی از افراد در سازمان ها باور دارند که به اشتراک گذاشتن دانش توسط آنها، به ضررشان تمام می شود. آنها فکر می کنند به این صورت شغل شان در معرض خطر قرار می گیرد. این وظیفه مدیران است که این باور اشتباه را در سازمان ها تصحیح کنند. آنها باید با استفاده از روش های مختلف اعضای سازمان را تشویق کنند، دانش خود را به اشتراک بگذارند.

بهبود اهداف در مدیریت دانش

دانش سازمانی به وسیله چندین فرایند کاری تولید می گردد، مورد استفاده قرار می گیرد و در نهایت به اشتراک گذاشته می شود. موثرترین روش برای پیشرفت و بهبود این فرایند، طرح مسائل خلاقانه به وسیله کارمندان می باشد. این ابتکارها کمک می کند تا دستیابی به اهداف سازمان راحت تر گردد و این اهداف بهبود پیدا کنند.

دستیابی به دانش، نقطه آغاز می باشد

دست یافتن به دانش برای سازمان ها لازم است، اما کافی نمی باشد. بلکه این اولین قدم برای مدیریت نمودن آن دانش در سازمان می باشد. یک مدیریت موفق و بهینه احتیاج به توجه و تعامل دارد. مشارکت فعال در این مدیریت و اشتراک گذاری آن دانش نقش بسیار مهمی در اجرای این فرایند ایفا می نماید.

اهداف مدیریت دانش پایان ناپذیرند

برخی مدیران فکر می کنند با کسب دانش سازمانی تمامی سازمان را می توانند تحت کنترل خود قرار دهند. اما اهداف مدیریت دانایی بی پایان می باشد. در واقع مدیران نمی توانند هیچ زمانی به طور کامل دانش را مدیریت نمایند.

مدیریت دانایی مستلزم قرارداد دانش

متاسفانه اکثر مدیران سازمان ها مشخص نمی کنند که چه کسانی می توانند از دانش اعضا استفاده کنند. مستندسازی و استخراج دانش کارمندان یکی از بهترین روش ها برای ابقای دانش افراد در سازمان می باشد. چنانچه برای این موضوع یک قرارداد دانشی تهیه گردد، حقوق مالکیت معنوی دانش به سازمان مذکور تعلق پیدا می کند.

---

منابع:

https://www.researchgate.net/publication/2397247_Matching_competencies_to_enhance_organisational_knowledge_sharing_An_Intelligent_Agent_approach

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/%28SICI%291099-1441%28199709%294%3A3%3C187%3A%3AAID-KPM99%3E3.0.CO%3B2-A

---