ویژگی های یک قرارداد کاری چیست؟

تنظیم یک قرارداد کاری وابسته به عوامل مختلفی همچون قوانین حاکم بر شرایط کار و نکات حقوقی مختلفی می باشد. در واقع تنظیم یک قرارداد تخصصی و محکم نیازمند آموزش در این زمینه می باشد. برخی افراد تخصص لازم در این زمینه را ندارند و دست به تنظیم قراردادهایی می زنند که عملا ایرادات و اشکالات زیادی دارد.

از همین رو بهتر است مدیران سازمان ها و کارفرمایان کسب و کارها پیش از عقد هر قراردادی با یک مشاوره کسب و کار مشورت نمایند. اما یک قرارداد حرفه ای دارای ویژگی های ضروری ای می باشد که همگی آنها می توانند در اعتبار قرارداد اثر بگذارند. چرا که عقد یک قرارداد ناقص و مبهم بدتر از این است که هیچ قراردادی بسته نشود.

شرایط صحت قرارداد کاری

اولین ویژگی یک قرارداد کاری، جامع و کامل، صحت آن قرارداد می باشد. برای اینکه یک قرارداد دارای صحت لازم باشد، باید مورد و موضوع آن قرارداد مشروعیت داشته باشد.

موضوع قرارداد به طور کامل باید مشخص و معین باشد. علاوه بر آن، طرفین قرارداد باید در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر عدم ممنوعیت قانونی و شرعی داشته باشند.

حقوق و مزد مبنای نیروی کار و لواحق آن باید در قرارداد مشخص گردد. ساعات کاری، تعطیلات و مرخصی ها نیز باید در متن قرارداد ذکر گردد. تاریخ انعقاد قرارداد و مدت زمان قرارداد نیز باید به طور واضح در متن آورده شود.

 همین ویژگی ها سبب می شود تا قرارداد کار صحت پیدا کند.

مشروعیت موضوع قرارداد کاری

یکی از شروط اصلی و مهم تنظیم قرارداد کاری، مشروعیت داشتن موضوع آن می باشد. مشروعیت داشتن قرارداد به این معنا است که موضوعی که در مورد آن قرارداد بسته می شود، مبتنی بر اصول شرعی اسلام و قوانین کشور باشد. چنانچه یک قرارداد خارج از موازین شرعی و قانونی کشور تنظیم گردد، به خودی خود باطل است.

مشخص بودن موضوع قرارداد کاری

موضوع قرارداد کاری، همان پروژه و کاری می باشد که باید توسط نیروی کاری اجرا گردد و وی در مقابل انجام آن دستمزد بگیرد. به همین خاطر موضوع این قراردادها باید به طور کامل مشخص و معین باشد. هیچ گونه نقطه ابهامی در مورد موضوع آنها در متن قرارداد نباید وجود داشته باشد.

در واقع قراردادهای کاری مشخص می کنند که افراد برای انجام چه کاری و استفاده از کدام مهارتشان استخدام گشته اند.

قصد و رضایت طرفین

یکی دیگر از مهمترین ویژگی های قرارداد کاری، رضایت طرفین در هنگام عقد آن می باشد. هیچ کدام از طرفین نیز هیچ اجبار و اکراهی برای انعقاد آن نداشته باشند. بر همین اساس هر دو طرف باید قصد انعقاد قرارداد داشته باشند و بر تعهداتی که در آن ذکر می شود پایبند باشند.

معوض بودن قرارداد

از مهمترین شروط عقد قرارداد کاری، معوض بودن آنها می باشد. عقد معوض قرارداد به این معنا است طرفین متعهد می شوند در ازای چیزی که می دهند، یک چیز دیگر دریافت کنند.

 در مورد قراردادهای کاری، معوض بودن یعنی، نیروی کار در برابر کاری که انجام می دهد، باید حق الزحمه دریافت نماید. یکی از شرایط اصلی قراردادهای معوض، هم سنگی و حالت تقابلی است که بین ارزش عوض و معوض برقرار می باشد. به همین خاطر دستمزد و حق الزحمه نیروی کار باید با میزان خدمتی که انجام می دهد برابری نماید.

اهلیت طرفین قرارداد کاری

به صورت کلی واژه اهلیت برای بیان شایستگی افراد در امور مختلف به کار می رود. بر اساس قانون کار، کارفرمایان می توانند شخص حقیقی یا حقوقی باشند. منظور از شخصیت حقوقی سازمان ها و شرکت هایی که هستند که یک مدیر یا مدیرانی مسئولیت اداره  آنها را بر عهده دارد. در نتیجه این سازمان ها یا شرکت ها از لحاظ قانونی و شرعی دارای شایستگی و شرایط لازم باشند. اما در مواردی که کارفرما یک شخص حقیقی است، آن فرد نیز باید شخصی عاقل و شایسته باشد.

طرف دیگر قرارداد که نیروی کار می باشد، همواره شخص حقیقی است. بر اساس ویژگی های اصلی قرارداد این شخص نیز با دارای مشروعیت و صلاحیت کافی باشد. بر اساس این ویژگی و قوانین مدنی افرادی که زیر سن قانونی هستند و از سلامت عقلی برخوردار نیستند از اهلیت لازم برای عقد قرارداد برخوردار نیستند. البته در قانون کار، محدوده سنی مجاز برای کارگران و نیروی کاری بالای پانزده سال می باشد. چنانچه کسی از این قانون سرپیچی نماید، کارفرما جریمه می گردد.

رعایت بندها و تبصره ها

از ویژگی های یک قرارداد کاری کامل و مناسب می توان به رعایت کردن تمامی بندها و تبصره های موجود در آن اشاره نمود. چرا که بدیهی است بندهای قرارداد، علاوه بر مشخصات کامل طرفین دارای عناوین دیگر نیز می باشد. این گونه قراردادها از جمله مهم ترین قراردادهای حقوقی به حساب می آیند. به همین خاطر باید تمامی مسائل حقوقی در آنها رعایت گردد. طرفین قرارداد نیز باید از متعهد شوند که در چارچوب قانون عمل می کنند.

در واقع هر قراردادی باید شامل عنوان کاری و شرح وظایف به صورت کلی باشد. در آن تاریخ استخدام و انعقاد قرارداد به طور کامل ذکر گردد. مدت قرارداد نیز باید در بندهای آن آورده شود. از دیگر موارد ذکر شده در قرارداد میزان، نحوه محاسبه و نحوه پرداخت حقوق و مزایا هستند.

یک قرارداد کامل شامل ساعات کاری، تعطیلات و مرخصی های نیروی کار می گردد. محل انجام کار و وظایف مشخص شده در این قرارداد ذکر می گردد. میزان و شرایط محرمانگی و عدم افشای اطلاعات نیز در بندهای قرارداد عنوان می گردد. قوانین شرکت، تمدید قرارداد و سایر مواردی که عرف و محل انجام شغل ایجاب می نماید، از دیگر مواردی هستند که در متن قرارداد به آنها اشاره می گردد.

آمره بودن

قراردادهای کاری باید آمره باشند. به این معنی که در این قراردادها نمی توان مزایایی کمتر از آنچه قانون مشخص کرده است، در نظر گرفت. این قوانین از طرف دولت ها تنظیم گشته اند تا از حقوق کارگران حمایت نمایند. به همین خاطر طرفین باید هنگام عقد قرارداد به این قوانین آمره توجه داشته باشند و سپس به توافق بپردازند. این قوانین به ویژه در هنگام بروز اختلافات بین طرفین، بسیار مفید هستند.

---

منابع:

https://www.upcounsel.com/features-of-contract-of-employment

http://www.farhangionline.ir/article/3930/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%84-%D9%8A-%D9%82-%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%B1

---